Jak wiedza o samym sobie wpływa na kontakty z innymi ludźmi?
Czym jest samoświadomość?
Każdy z nas w naturalny sposób posługując się zmysłami zdobywa
wiedzę o świecie, w tym wiedzę o samym sobie. Od momentu, w którym
wyodrębniamy siebie jako osobną jednostkę, zyskujemy najpierw
świadomość świata, a potem świadomość samego siebie.
Świadomość tego, że nie jesteśmy nieodłączną częścią
otaczającej nas rzeczywistości, ale pojedynczym bytem. Wiedza o
samym sobie, czyli samoświadomość reguluje relacje nie tylko z
naszą własną osobą, ale również z otoczeniem, innymi ludźmi,
czyli relacje interpersonalne. Od poziomu naszej samoświadomości,
poznania swoich własnych cech, zależy nasza samoocena i akceptacja
siebie, a to przekłada się na postrzeganie innych ludzi i
akceptowanie ich. Idąc tym tokiem myśli można stwierdzić, że
powiedzenie "nie można kochać kogoś nie kochając siebie"
nie jest całkowicie bezpodstawne.
Chcielibyśmy wierzyć, że każdy z nas naturalnie rozwija w sobie
samoświadomość, co prowadzi do zdrowego rozwoju osobowości,
dzięki czemu unikamy frustracji i jesteśmy szczęśliwi. Jest
jednak dokładnie odwrotnie. Większość ludzi cierpi z powodu
niedostatecznie rozwiniętej samoświadomości, co skutkuje głównie
niskim poziomem pewności siebie, a to znowu rzutuje na całą
osobowość, ponieważ pewność siebie jest centralnym elementem
osobowości.
Pewność siebie i samoświadomość są nierozerwalnie połączone
ze sobą, ponieważ jedno wynika z drugiego. Tylko człowiek świadomy
swojej wartości, a więc posiadający wiedzę o własnych cechach
czuje się swobodnie w sytuacjach społecznych, ponieważ nie boi się
tego, że opinia otoczenia zachwieje jego samooceną. Z drugiej
strony osoba, która ma słabo rozwiniętą pewność siebie i
uzależniona jest od tego, co na jej temat sądzą inni, skupia się
na obronie swojego chwiejnego poczucia własnej wartości, co rodzi
frustrację i pochłania ogromną ilość energii, a to skutkuje
nieprawidłowym funkcjonowaniem w innych sferach życia.
Jak twierdzi Zaborowski samoświadomość jest kodowaniem,
przetwarzaniem i integrowaniem informacji o samym sobie. W tym ujęciu
szczególny nacisk został więc położony na dosłowna wiedzę o
swoich własnych cechach.
Według Leona Niebrzydowskiego, prawidłowo rozwinięta
samoświadomość, czyli samoocena dojrzała to "taka, która
odzwierciedla wszechstronnie stosunek człowieka do siebie samego i
swego postępowania w aspekcie emocjonalnym, intelektualnym i
społecznym [...] pozwala nie tylko zrozumieć siebie, ale także
przyczynia się do podjęcia i kontynuowania samowychowania."
Samoświadomość przyczynia się więc do rozwoju samodyscypliny i
głębszego zrozumienia własnych emocji, co prowadzi do kształcenia
umiejętności panowania nad nimi. Wywnioskować można zatem, że
samowychowując się i poznając mechanizmy jakie nami sterują
jesteśmy w stanie opanować pewne reakcje, a więc zminimalizować
ryzyko nieświadomego reagowania na otoczenie. W praktyce może to
oznaczać na przykład nie reagowanie nieświadomą agresją na
sytuacje, które nie idą po naszej myśli.
Jak zachowuje się osoba pewna i niepewna siebie?
Myśląc o osobie z niskim poczuciem własnej wartości wyobrażamy
sobie najczęściej człowieka lękliwego, zamkniętego w sobie,
obawiającego się krytyki i nieumiejącego sobie z nią poradzić.
Tymczasem, kierując się takim myśleniem, możemy nie dostrzegać
osób z nieprawidłowo rozwiniętą samoświadomością. Kryją one
swoje niskie poczucie własnej wartości i kompleksy za fasadą
arogancji i samochwalstwa, często chcą zaimponować innym i chełpią
się własnymi osiągnięciami. Tacy ludzie nie są faktycznie pewni
siebie, chcą tylko w sztuczny sposób wywoływać takie wrażenie na
otoczeniu.
Od samoświadomości zależy to w jaki sposób będziemy postrzegani
przez środowisko, a to znowu wpłynie na to w jaki sposób będziemy
postrzegali sami siebie. Tworzy się więc schemat, który obrazuje
to, że osoba pewna siebie będzie utwierdzała się w tej pewności,
natomiast osoba niepewna, będzie coraz bardziej utwierdzała się w
niskim poczuciu własnej wartości.
Schemat osoby niepewnej siebie:
Schemat osoby pewnej siebie:
Samoświadomość a kontakty interpersonalne.
Jak więc poznanie samego siebie wpływa na kontakty z innymi ludźmi?
Pewność siebie pozwala nam na naturalne, swobodne i nieskrępowane
zachowanie w towarzystwie innych. Osoba 'zdrowo' pewna siebie o
prawidłowo rozwiniętej samoświadomości będzie prawdopodobnie
wzbudzała sympatię innych, ponieważ nie zachowuje się ona w
sposób drażniący innych, atakujący lub wywyższający się. Osoby
z nieprawidłowo rozwiniętą samoświadomością są tylko pozornie
pewne siebie, a tak na prawdę ukrywają niepewność i kompleksy za
fasadą samochwalstwa i arogancji, co w znaczny sposób wpływa na
kontakty interpersonalne, ponieważ przebywanie w towarzystwie takiej
osoby nie należy do najprzyjemniejszych. Człowiek niepewny siebie
dąży do stałej dominacji nad otoczeniem i zaznaczania swojej
wartości oraz triumfowania, podczas gdy osoba, która jest
faktycznie przekonana o swojej wartości nie odczuwa takiej potrzeby,
ponieważ nie czuje się zagrożona przez otoczenie, którego reakcje
nie mają szansy naruszyć jej pewności siebie.
Comments
Post a Comment